Bu sözcüğün bir kitap adı olduğunu lisede Edebiyat dersinde öğrendim. Sonra bir gün aynı dersin hocası sınıfta öğrencilerine tabu oyununu oynattı. Benim anlatmam gereken kelime tesadüftür ki DÖNÜŞÜM dü ve ben bunu tek kelimeyle anlattım DEĞİŞİM... Arkadaşımdan cevap olarak duyduğum tek kelime de Değişim oldu. O an hocamın bana ve arkadaşıma bakışını hiç unutmadım.

Ama kitabı o yıllarda okumadım. Kitap hakkında birçok fikirler yürüttüm yine de nedendir bilmiyorum, okumadım. Okuduktan sonra ise herhangi bir yerde gördüğüm ters dönmüş her böceği düzeltir oldum bilmiyorum, belki de bu kitabı okuyan çoğu kişi bu davranışta bulunma isteğine kapılıyor ve bu davranışı yapıyordur.

Bir insanın bir gün uyandığında kendini yatağında ters dönmüş bir böcek olarak bulması olası bir durum gibi görünmüyor. Bunun gerçekten olup olmayacağını bilemeyiz. Ama bu ters dönmüşlük hissini çoğumuz yaşarız. Nasıl mı?

Kafesin içindeki bir kuş ya da oltanın ucundaki bir balık gibi.

Çırpınırken, çaresizken, sıkışıp kalmışken, kimsesiz olduğumuzu düşünürken…

İşte,  Gregor Samsa da bütün bunları bir böcek olarak hissetti ve yaşadı.

Kafka’nın bu eşsiz eserini okuduğumuzda zihnimiz birçok önemli noktalara uğruyor ve bize bir şekil çiziyor. Bu şekil bizlere basit ya da biraz karmaşık gelebilir. Şeklin karmaşıklığı, aslında günlük hayatımızın mihenk taşı gibi görünen sıradanlaşmış iş ve ilişkilerimiz. İçinde bulunduğumuz bizlerin oluşturduğu toplum yapısı ve kapitalist çarkların görevleri gibi faktörler bu şeklin ana hatları.

Bu kitap bize bu şeklin dışında kalınmışlığı anlatıyor aslında. Yapamaz duruma geldiğinizde yani ters dönmüş bir böcek olduğunuz da bu şeklin içinde ne kadar önemsiz hale geldiğinizi, şekildeki silik ve gereksiz bir çizik olduğunuzu, önemsizleştirilmiş olduğunuzu görüyorsunuz.

Dönüşüm

Genel şeklin dışında aile içindeki fertlerin böcek olmuş olan  Samsa’ya verdikleri değer ve ona olan sevgilerinin derecesi okurları ne kadar üzse de, bu kitap bütün dayatmalara bir başkaldırı niteliğindedir.

Az önce de bahsettiğim gibi yaşamını, kendini sorgulayan her insan zaman zaman kendini ters dönmüş bir böcek gibi hisseder. Çünkü her insanın bir kafesi, hapsolduğu bir durumu, yabancılaştığı bir kendi vardır. Bunun gerçek olması için ters dönük olarak bir zeminde debeleniyor olamayı ya da bunu başkalarının bedeninde görmeyi beklemeyin. Gerçeklik bu kadar somut değildir.

Yine de zorlanıyorsanız, ters dönmüş bir böceği beş dakika izleyin ve o böceğin bizlerden daha çok ‘insan’ olabileceğini düşünün…