Servetifünun Dönemi Türk Edebiyatında Roman ve Özellikleri
Bu dönemde yazılan romanlar, şiirde olduğu gibi karamsar bir bakış açısıyla oluşmuştur.
Eserler genellikle kötü sonla biter. Bu durum sanatçılarının etkilendiği Fransız edebiyatından ve dönemin siyasal durumundan kaynaklanmaktadır.
Servetifünun Dönemi romancılar, Tanzimatçılardan farklı olarak sosyal konuları işlememişler, eserlerini bireysel konularda yazmışlardır.
Tanzimat romanında teknik kusur olarak sayılan, “olay akışını kesip okuyucuya bilgi verme yazarın kişiliğini yansıtması ve iyi-kötü ayrımı” Servetifünun romanında görülmez.
Romanlarda mekan olarak genellikle İstanbul kullanılmış ve kahramanlar
halktan değil de genellikle aydın kesimden seçilmiştir.
Bu dönem romancıları yaşadıkları çağı yansıtırken okuyucularına nasihat vermeye veya onları yönlendirme çalışmazlar. Tarafsız bir şekilde olay örgüsünü ve kahramanları anlatarak kararı okuyucuya bırakmışlardır.
Romanlarda Türkçenin kurallarına ve söz dizinine uymayıp yeni anlatım olanakları aramışlardır. Bunun sonucu olarak da şiirde olduğu gibi konuşma dilinden uzak ağır bir dil ortaya çıkmıştır.
Servetifünun yazarları, yakından takip ettikleri Fransız yazarların etkisiyle realist ve natüralist roman anlayışını benimsemişlerdir. Realist romanlar olayları kişi ve çeviri gerçekçi bir şekilde anlatır.
Bu dönem romancıları esere kendi duygu, düşünce ve hayallerini karıştırmaz, kişiliğini gizler. Olaylar ve kişiler karşısında tarafsız kalır.
Realist romanlarda eserin üslubu yapmacıksızdır.
“Sanat sanat içindir” anlayışından hareketle sanatçılar dil ve anlatıma önem vermişlerdir.
Realist romanlarda gerçekler, görülenler ve incelemeleri ortaya koyduğu sonuçlar önemlidir.
Yazarlar gerçeğe uygun çevre betimlemeleri yapmıştır. Böylelikle yazarlar
olayları, kişileri iç ve dış özellikleri ile psikolojik yönleri ile objektif bir şekilde anlatır.
Dil ve üslup olaya ve olayın kahramanının kişiliğine uygun olarak kullanılır.
Natüralist romanlarda bilime ve araştırmaya daha çok önem verilir. Natüralistler gerçeğe bağlılıkta ve sosyal olaylarıaraştırmada realistlerden
çok daha fazla bilimsel metotlara bağlıdır. Toplumu adeta bir laboratuvar
olarak düşünürler ve eserlerini bu laboratuvar içinde bilimsel verilere bağlı kalarak yazarlar.
Servetifünun Döneminde Roman Örnekleri
Halit Ziya Uşaklıgil’in “Aşk-ı Memnu” “Mai ve Siyah” “Kırık Hayatlar” “Nemide”
Mehmet Rauf’un “Eylül” “Bir Aşkın Tarihi” “Ferda-yı Garam”
Hüseyin Cahit Yalçın’ın “Nadide” “Hayal İçinde”
Ahmet Hikmet Müftüoğlu’nun“Gönül Hanım”
Safveti Ziya’nın “Salon Köşelerinde” adlı eseri verilebilir.
