“Bir varmış, bir yokmuş. evvel zaman içinde, kalbur saman içinde, develer tellâl, pireler berber iken, ben babamın beşiğini tıngır mıngır sallar iken, babam düştü beşikten, alnını yardı eşikten, annem kaptı maşayı, babam kaptı küreği, bana gösterdiler köşeyi…” Masal deyip geçtik hepimiz…

Beyaz atlı prens , Kaf dağı, bir varmış bir yokmuş , devler – cüceler, sihirli ayna… En çok nerelerde karşımıza çıkar ? Bugünün konusu  masallar. Bugünün konusunu geçtiğimiz haftalarda  katıldığım masal dinletisinden esinlenerek yazıyorum .

Büyüdük masal deyip geçtik

Hayatımızda masallara ; anlatmaya veya dinlemeye ne kadar önem veriyoruz bunu bir düşünelim istedim . Masal sadece çocuklukta mu hayatımızda olmalı ? Veya kendi çocuklarımız olduğunda onlara anlattığımız kadar mı ?  Günümüzde tekrardan yeni yeni bilinç başlasa da masalın varlığı yazının öncesine dayanmakta. Lizbon ve Durhom üniversitelerinin ortaklaşa çalışmasıyla masallarının  varlığını Tunç çağıyla özdeşleştirmişlerdir. Bu tarz araştırmaların yapılması da masalların oldukça önemli olduğunu  gösterir .Çünkü masallar evrensel bir kültür haline gelmiş. Anlatıldığı her coğrafyanın kültürüne göre şekillenmiştir. Yer ve zaman kavramı çok belirgin olmasa da anlatıldığı toplumdan izler taşır . Bu da en çok tarihçileri ilgilendirir.

Eminim hepimiz günümüze kadar gelen pek çok masala aşinayızdır. Pinokyo , Hansel ve Gretel ( benim en sevdiklerimden çünkü hatırladığım kadarıyla dinlediğim ilk masal ) , Kırmızı Başlıklı Kız , Kül Kedisi… O kadar çok ki aslında. Bu dinletiden önce bilmiyordum mesela her masalın farklı versiyonu olduğunu. Anlatılan karakterlerin gerçek yaşamdan olmasına göre de hikaye veya masal olarak adlandırılıyor. Halbuki hepimizin bir hikayesi var aslında kimimize göre masal kimimize göre hikaye. Üstelik çoğu masal günümüze biraz daha yumuşatılarak gelmiştir. Yani çoğunun en ilk hali daha detay içeren veya olumsuz bitmesini istemeyeceğimiz şekildedir . Popüler kültür gereklerine göre düzenlenmişlerdir.  . Günümüzde çocuklara hitap ettiği düşünüldüğü için şimdi ki en bilindik en sade hallerini almışlardır.

Evrensel

Anlatılan pek çok masalın bendeki yeri evrensel olması . Çoğumuz (yakın zamana kadar bende) masalların  çocuklar için olduğunu düşünürüz. Dolayısıyla masalların anlatıldığı üzerine konuşulduğu etkinliklere rağbet etmiyoruz.

Bu etkinliğin bendeki en güzel etkisi de masalın bir yerde anlatıcı tarafından kesilerek dinleyicilere tamamlatılmasıydı. Bir diğer özel tarafı da kişinin kendisinden bişey bulmasıdır. Çoğumuz duymadığı masalları dinlerken kimimiz de “ Aaa! o masal böylemi idi.” şaşkınlığını yaşadık  Ayrıca  her masal , kendimize göre yorumlayacağımız bir anlam ifade ediyor olması da kendi iç ruhumuza dair yolculuk olarak tarif edilebilir.

Masal dinleyerek büyümüş çocukları şanslı bulsak da esas şans yaşımız kaç olursa olsun masallara hayatımızın bir yerinde yer vermek olacaktır.

Masal dinletisine dair anlatacaklarım şimdilik bu kadar. Herkesin kendinden bir şeyler bulacağı bir etkinlik paylaştım sizlerle . E .. daha ne olsun ?