Peygamber Efendimiz Hz.Muhammed (s.a.v) anne-baba hakını ve önemini birçok Hadis-i Şerifinde anlatmış ve sahabelerle yapmış olduğu sohbetlerde bu konuya daima dikkat çekmiştir.

Bun de bu anne ve babaya verilen önemle alakalı olarak onlarca Hadis-i Şerif arasından bazılarını ve en çok öğrenilmesi gerekenleri sizler için derledim.

*****

Ebû Hüreyre (radıyallahu anh) şöyle dedi;

Bir adam Resulallah (sallahu aleyhi ve sellem)’e gelerek:

-Kendisine en iyi davranmam gereken kimdir? diye sordu.

Resulallah (sallahu aleyhi ve sellem):

-‘’Annendir’’ buyurdu.

Adam tekrar:

-Ondan sonra kim gelir? diye sordu.

Allah Resulü:

-‘’Annendir’’ buyurdu.

Adam tekrar:

-Ondan sonra kim gelir? diye sordu.

Allah Resulü:

-‘’Annendir’’ dedi.

Adam tekrar:

-Sonra kim gelir diye sordu.

Resulü Ekrem (sallahu aleyhi ve sellem):

-‘’Babandır’’ cevabını verdi.

(Buhari, Edep 2; Müslim, Birr 1. Ayrıca bk. İbni Mâce, Vesaya 4; Ebu Dâvûd, Edep 120; Tirmizî, Birr 1)

*****

Ebû Abdurrahman Abdullah ibni Mes’üd (radıyallahu anh) şöyle dedi:

Peygamber Aleyhisselam’a:

-Allah’ın en çok beğendiği amel hangisidir? Diye sordum.

-‘’Vaktinde kılınan namazdır’’ diye cevap verdi.

-Sonra hangi ibadet gelir? dedim.

-‘’Ana ve babaya iyilik ve itaat etmek’’ buyurdu.

-‘’Daha sonra hangisi gelir’’ diye sordum.

-‘’Allah yolunda cihad etmek’’ buyurdu.

(Buhârî, Mevakit 5, Cihâd 1, Edep 1, Tevhîd 48; Müslim, İman 137-139)

*****

Bir kişi Resülallah (aleyhi ve sellem)’e gelerek:

-‘’Ben büyük bir günah işledim, buna tevbe imkanım var mı?’’ diye sordu.

Allah Resûlü (sallahu aleyhi ve sellem)

-‘’Annen hayatta mı?’’ diye sordu.

Sahabe:

-‘’Hayır’’ dedi.

Allah Resûlü:

-‘’Peki teyzen var mı?’’ dedi.

Sahabe:

-‘’Evet var’’ deyince Fahr-i Kâinat Efendimiz (sallahu aleyhi ve sellem):

-‘’Öyleyse ona iyilikte bulun. Teyze, anne makamındadır’’ buyurdu.

(Tirmizî, Birr 6; Ahmed, II, 13-14)

*****

Abdurrahman bin Ebubekir (radıyalallahu anh) babasının şöyle anlattığını naklediyor:

‘’Resülallah, “Size bütün günahların en büyüğünü söyleyeyim mi?” diye üç kez sordu.

Bunun üzerine biz,

-‘’Evet, ey Allahın Resûlü’’ diye cevap verdik.

Bunun üzerine;

-‘’Allah’a ortak koşmak ve ana babaya isyan etmek ve eziyet etmektir’’ buyurdu.

(Buhârî, Edep 6)

*****

Abdullah bin Amr’ın (radıyallahu anh) naklettiğine göre, Hz.Peygamber (sallahu aleyh ve sellem) şöyle buyurmuştur:

‘’Rabbin hoşnutluğu anne babanın hoşnutluğuna bağlıdır. Rabbin öfkesi ise, anne babanın öfkesine bağlıdır.’’

(Tirmizî, Birr 3)

*****

Ebu Derda’nın (radıyallahu anh) işittiğine göre, Resülallah (sallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur:

‘’Anne baba, kişinin cennete girmesine vesile olacak ana kapılardan birisidir. Bu kapıdan girme fırsatını kaybetmek yada değerlendirmek artık senin arzuna kalmıştır.’’

(Tirmizî, Birr 3)

*****

Ebu Hüreyre (radıyallahu anh)’dan rivayet edildiğine göre Resulallah (sallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu:

‘’Hiçbir evlad babasının hakkını ödeyemez. Şayet onu köle olarak bulur ve satın alıp azad ederse, babalık hakkının ödemiş olur.’’

(Müslim, İtk 25. Ayrıca bk. Ebu Dâvûd, Edeb 120; Tirmizî, Birr 8; İbni Mâce, Edeb 1)

*****

Ebû İsa Mugire ibni Şu’be (radıyallahu anh)’dan rivayet edildiğine göre Rasûlullah (sallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu:

‘’Allah Teâlâ ana babaya itaatsizlik etmeyi, verilmesi gerekeni vermeyip, almaya hakkı olmayan şeyi istemeyi ve kız çocuklarını diri diri toprağa gömmeyi haram kılmış; dedikodu yapmayı, çok soru sormayı ve malı israf etmeyi de mekruh kılmıştır.’’

(Buhârî, İstikrar 19, Edeb 6, Zekât 53; Müslim, Akdıye 10-14)

*****

Abdullah ibni Dinar’dan rivayet edildiğine göre, Abdullah ibni Ömer (radıyallahu anh) şöyle dedi:

Bedevilerden biri Abdullah ibni Ömer’le Mekke yolunda karşılaştı. Abdullah ibni Ömer ona selam verdi ve başındaki sarığı da ona verdi.

Abdullah ibni Dinar sözüne devamla dedi ki:

Biz ibni Ömere:

-Allah iyiliğini versin, bu adam bedevilerden biri. Onlar aza kanaat ederler, deyince bize şunları söyledi:

-Bu zatın babası, babam Ömer ibni Hattab’ın dostuydu. Ben Resülallah (sallahu aleyhi ve sellem’in) şöyle buyurduğunu duydum.

‘’En makbul iyilik, baba dostunun alilesini koruyup gözetmektir.’’

Abdullah ibni Didar’ın Abdullah ibni Ömer’den bir başka rivayetide şöyledir:

Bir defasında ibni Ömer Mekkeye gitmek üzere yola çıktı. Deveye binmekten usandığı zaman üzerinde istirahat edeceği bir merkebiyle, başına sardığı bir de sarığı vardı. Bir gün ibni Ömer eşeğin üzerinde dinlenirken bir bedeviye rastladı.

Ona:

-Sen falan oğlu falan değil misin? diye sordu.

Adam:

-Evet, deyince eşeği ona verdi ve:

-Buna bin, dedi. Sarığı da ona uzatarak, bunu da başına sar, dedi.

Arkadaşlarından biri ibni Ömer’e:

-Allah seni bağışlasın. Üzerinde dinlendiğin eşek ile başına sardığın sarığı şu bedeviye boşuna verdin, deyince ibni Ömer şunları söyledi:

-Ben Resülallah (sallahu aleyhi ve sellem), ‘’İyiliklerin en değerlisi, insanın babası öldükten sonra, baba dostunu ailesini kollayıp gözetmesidir.’’ Buyururken duydum. Bu adamın babası, babam Ömer (radıyallahu anh)’ın dostuydu.

(Müslim, Birr 11-13. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Edeb 120; Tirmizî, Birr 5)

*****

Ebû’d Derdâ (radıyallahu anh)’dan rivayet edildiğine göre, bir adam ona gelerek:

Benim bir karım var. Annem ise onu boşamamı istiyor. Ne yapmalıyım? diye sordu.

Ebû’d Derdâ (radıyallahu anh) ona şu cevabı verdi:

-Ben Resülallah (sallahu aleyhi ve sellem)’in:

‘’Anne ve baba, cennete en ortadaki kapıdan girmeye vesile olur’’ buyurduğunu işittim. Artık sen o kapıyı ister kapat ister elinde tut.

(Tirmizî, Birr 3. Ayrıca bk. İbni Mâce, Talak 36)

*****

Ebû Hüreyre’den rivayet edildiğine göre Peygamber Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu:

“Anne ve babasına veya onlardan sadece birine yaşlılık günlerinde yetişip de cennete giremeyen kimse perişan olsun, perişan olsun, perişan olsun”

(Müslim, Birr 9, 10)

*****

Abdullah İbni Amr İbni Âs (radıyallahu anhümâ) şöyle dedi:

Bir adam Peygamber aleyhisselâm’ın yanına gelerek:

– Hicret ve cihâd etmek üzere sana bîat ediyorum. Bunların sevabını Allah’tan dilerim. dedi.

Resûl-i Ekrem (sallallahu aleyhi ve sellem):

– “Ana ve babandan hayatta olanlar var mı?” diye sordu.

Adam:

– Evet, her ikisi de hayatta, dedi.

Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem):

– “Allah’tan sevap kazanmak istiyorsun değil mi?” diye sordu.

Adam:

– Evet, deyince:

– “Ana ve babanın yanına dön. Onlara iyi bak!” buyurdu.

(Buhârî, Cihâd 138, Edeb 3; Müslim, Birr 6)

Bu rivayet Sahîh-i Müslim’den alınmıştır. Buhârî ile Müslim’in bir başka rivayeti ise şöyledir:

Bir adam Resûlullah’ın yanına gelerek cihâd etmek üzere ondan izin istedi.

Resûl-i Ekrem (sallallahu aleyhi ve sellem):

– “Anan, baban sağ mı?” diye sordu.

Adam:

– Evet, deyince:

– “Öyleyse onlara hizmet etmeye çalış!” buyurdu.

(Buhârî, Cihâd 138; Müslim, Birr 5.)

*****

Hz. Ebû Bekir’in kızı Esmâ (radıyallahu anhümâ) şöyle dedi:

İslâmiyet’i kabul etmemiş olan annem Resûlullah zamanında yanıma gelmişti. Resûlullah’ın görüşünü almak için:

– Annem, beni özleyip gelmiş. Ona ikramda bulunabilir miyim? diye sordum.

Peygamber aleyhisselâm:

“Evet, annene iyi davran!” buyurdu.

(Buhârî, Hibe 29, Cizye 18, Edeb 8; Müslim, Zekât 50.)

*****

Abdullah İbni Amr İbni Âs (radıyallahu anhümâ)’dan rivayet edildiğine göre Peygamber aleyhisselâm şöyle buyurdu:

“Büyük günahlar şunlardır: Allah’a ortak koşmak, ana babaya itaatsizlik etmek, haksız yere adam öldürmek ve yalan yere yemin etmek.”

(Buhârî, Eymân ve’n-nüzûr 16, Diyât 2, İstitâbetü’l-mürteddîn 1.)

*****

Abdullah İbni Amr İbni Âs (radıyallahü anhümâ)’dan rivayet edildiğine göre Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem):

– “Bir kimsenin kendi ana babasına sövmesi büyük günahlardandır” buyurmuştu.

Ashâb-ı kirâm:

– Yâ Resûlallah! İnsan kendi ana babasına hiç söver mi? deyince:

– “Evet, tutar birinin babasına söver, o da onun babasına söver. Birinin anasına söver, o da onun anasına söver” buyurdu.

(Müslim, Îmân 146. Ayrıca bk. Tirmizî, Birr 4)

Başka bir rivayete göre Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem):

– “İnsanın kendi ana babasına lânet etmesi en büyük günahlardandır” buyurmuştu.

Ashâb-ı kirâm:

– “Yâ Resûlallah! Bir kimse kendi ana babasına nasıl söver?” deyince:

“Birinin babasına söver, o da onun babasına söver. Adamın anasına söver, o da onun anasına söver” buyurdu.

(Buhârî, Edeb 4. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Edeb 12)

*****

İbn Mesut’un (radıyallahu anh) anlatıyor:

Bir adam Hz. Peygamber’e, “Amellerin en üstünü hangisidir?” diye sorunca Resûlullah şöyle cevap verdi:

“Vaktinde kılınan namaz ve anne babaya iyilik etmektir. Sonra da Allah yolunda cihad etmek gelir.”

(Buhârî, Tevhîd, 48)

*****

Ebû Hüreyre (radıyallahu anh)’den rivayet edildiğine göre Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu:

“Allah’a ve âhiret gününe iman eden kimse misafirine ikram etsin. Allah’a ve âhiret gününe iman eden kimse akrabasına iyilik etsin. Allah’a ve âhiret gününe iman eden kimse ya faydalı söz söylesin veya sussun!”

(Buhârî, Edeb 85; Müslim, Îmân 74, 75)

Tolga Özşahin