Türk Edebiyatında İlkler (İlk Hikayeler, Romanlar, Tiyatrolar, Şiirler)

Türk Edebiyatında İlkler konu başlıklı yazımızda ilk öyküler, ilk romanlar, ilk tiyatrolar ve daha fazlasını bulacaksınız. ” Edebiyatımızda İlkler “le ilgili testleri çözmeyi unutmayın. Testler aşağıdadır.

İlk Hikâyeler (Öyküler):

1. İlk Hikâye Örneği: Letâif-i Rivayat, Ahmet Mithat Efendi -1870

2. Batılı Anlamda İlk Hikâye Denemesi: Küçük Şeyler, Sami Paşazade Sezai – 1892

Türk Edebiyatında İlkler Testi İçin Tıklayınız

Türk Edebiyatında İlkler Testi 2

İlk Romanlar:

1. İlk Çeviri Roman: Tercüme-i Telemak (Fenelon), Yusuf Kâmil Paşa

2. İlk Yerli Roman Denemesi: Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat, Şemsettin Sami

3. İlk Edebî Roman: İntibah, Namık Kemal

4. İlk Realist Roman Denemesi: Araba Sevdası, Recaizade Mahmut Ekrem

5. İlk Köy Romanı Denemesi: Karabibik, Nabizade Nazım

6. İlk Psikolojik Roman : Zehra, Nabizade Nazım

7. İlk Psikolojik Roman: Eylül, Mehmet Rauf

8. Batı Tekniğine Uygun İlk Realist Roman: Mai ve Siyah, Halit Ziya Uşaklıgil

9. İlk natüralist ve tezli roman: Zehra, Nabizade Nazım

10. İlk Tarihî Roman Denemesi: Yeniçeriler, Ahmet Mithat Efendi

11- İlk Tarihî Roman Örneği: Cezmi, Namık Kemal

12. İlk Kadın Romancımız: Fatma Aliye Hanım

13. İlk polisiye roman: Esrar-ı Cinayet, Ahmet Mithat Efendi

14. Kurtuluş Savaşını Doğrudan İşleyen Romanımız: Ateşten Gömlek – Halide Edip Adıvar

İlk Tiyatrolar:

1. Sahnelenen İlk Tiyatro Eseri: Vatan Yahut Silistre -Namık Kemal

2. İlk Tiyatro Eseri: Şair Evlenmesi, Şinasi

3. Heceyle Yazılan İlk Manzum Tiyatro Eseri: Nesteren, Abdülhak Hamit Tarhan

4. İlk Uyarlama Tiyatro Eserinin Yazarı: Ahmet Vefik Paşa

5. Edebiyatımızda Epik Tiyatronun Kurucusu: Haldun Taner

6. Hece ile Yazılan ilk Manzum Tiyatro Örneği: Binnaz – Yusuf Ziya Ortaç

7. İlk Epik Tiyatro örneği: Keşanlı Ali Destanı- Haldun Taner

İlk Şiirler:

1. Fransızca’dan İlk Şiir Çevirileri Yapan ve İlk Folklor İncelemesi Çalışmaları Yapan Sanatçı: Şinasi

2. İlk Şiir Antolojisi: Harabat, Ziya Paşa

3. İlk Mensur Şiir Örnekleri – Mensur Şiirler – Halit Ziya Uşaklıgil

4. Edebiyatımızda İlk Kafiyesiz Şiir Denemesi-Validem – Abdulhak Hamit Tarhan

5. İlk Köy Şiiri Örneği – Köylü Kızların Şarkısı – Muallim Naci

6. Edebiyatımızda ilk Çocuk Şiiri Örnekleri – Şermin -Tevfik Fikret

7. İlk Pastoral Şiir Örneği – Sahra – Abdulhak Hamit Tahran

8. Aruzu Türkçe’ye Uyarlayan İlk Şair – Tevfik Fikret

9. Tasavvuf Edebiyatının Kurucusu ve Bu Yönde şiirler Yazan İlk Şair – Hoca Ahmet Yesevi

10. Bilinen İlk Türk Şair – Aprınçor Tigin

11. Bilinen ilk Türk Yazar -Yollug Tigin

12. Edebiyatımızda Aruzla Yazılan İlk Eser: Kutadgu Bilig, Yusuf Has Hacib

13. İlk Hamse Sahibi: Ali Şir Nevaî

14. İlk Divan Şairimiz – Hoca Dehhanî

15. İlk Didaktik Eser Örneği – Kutadgu Bilig – Yusuf Has Hacib

İlk Gazeteler:

1. Edebiyatımızda İlk Özel Gazeteyi Çıkaran, Noktalama İşaretlerini İlk Kullanan Sanatçı: Şinasi

2. İlk Resmî Türkçe Gazete: Takvim-i Vakayi – 1831

3. İlk Yarı Resmi Türkçe Gazete: Ceride-i Havadis -1832

4. İlk Özel Türkçe Gazete : Tercüman-ı Ahval – 1860

Edebiyatımızdaki Diğer İlkler:

1. Edebiyatımızda İlk Fabl Örneği: Harnam, Şeyhî

2- Edebiyatımızda Batılı Anlamda İlk Fabl Örneği: Eşek İle Tilki Hikâyesi, Şinasi

3. İlk Makale Örneği: Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi, Şinasi – 1860

4. İlk Eleştiri Örneği: Namık Kemal – 1866

5. Edebiyatımızdaki En Önemli Gezi Yazısı Örneği:Seyahatname, Evliya Çelebi

6. Edebiyatımızda Günlük Terimini İlk Kullanan yazar: Falih Rıfkı Atay

7. İlk tezkire : Mecalisü’n-Nefais, Ali Şir Nevaî

8. Anadolu Sahasında Yazılan İlk Tezkire: Heşt Behişt, Edirneli Sehî Bey

9. İlk Söylev (Nutuk): Göktürk Yazıtları (Orhun Abideleri)

10. İslâmî Dönem Türk Edebiyatı İlk Yazılı Eser : Kutadgu Bilig, Yusuf Has Hacib

11. Edebiyatımızda İlk Mesnevi Örneği: Kutadgu Bilig, Yusuf Has Hacib

12. Edebiyatımızda İlk Siyasetname Örneği: Kutadgu Bilig, Yusuf Has Hacib

13. Batı Etkisindeki Türk Edebiyatında Bilinçli İlk Temsilcisi: Şinasi

14. Edebiyatımızdaki İlk Atasözleri Derlemesi: Durub-ı Emsal-i Osmaniye, Şinasi

15. İlk Bibliyografya: Keşfu’z-Zünun, Kâtip Çelebi

16. İlk Hatıra Kitabı: Babürnâme, Babürşah – 16.yy.

17. İlk Mizah Dergisi: Diyojen, Teodor Kasap

18. İlk Edebî Bildiriyi Yayımlayan Topluluk – Fecr-i Ati Topluluğu

19. İlk Yazılı Edebî Metin ve Türk Adının Geçtiği İlk Metin – Göktürk Yazıtları

20. Türk Dilinin İlk Sözlüğü ve İlk Dilbilgisi Kitabı -Divanü Lügati’t-Türk – Kâşgarlı Mahmut

21. İlk Türkçe Sözlük – Kamus-ı Türkî – Şemsettin Sami

22. İlk Edebiyat Tarihçimiz – Abdulhalim Memduh Efendi

23. Batılı Anlamda İlk Edebiyat Tarihçimiz – Mehmet Fuat Köprülü

24. Türkçe’nin İlk Dilbilgisi Kitabı – Sarf-ı Türkî – Süleyman Paşa

25. İlk Alfabemiz – Göktürk Alfabesi

26. Edebiyatımızda Milli Edebiyatın Açılmasına öncülük eden – Mehmet Emin Yurdakul

27. İlk Türk Destanı – Alp Er Tunga Destanı

28. Süslü Nesrin İlk Temsilcisi – Sinan Paşa

29. Dilde Sadeleşmeyi Savunan ilk Yayın Organı – Genç Kalemler

30. Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Kurulan ilk Edebî Topluluk – Yedi Meşaleciler

31. Edebiyatımızda Yayımlanan ilk Ortak Kitap – Yedi Meşale

32. Edebiyatımızda Yayımlanan İkinci Ortak Kitap – Garip

33. İlk Röportaj örneği – Rüya – Ziya Paşa

34. İlk Dergi örneği – Mecmua-ı Fünun – Münif Paşa-1861

35. Batılı anlamda İlk Günlük Örneği- Seyahat Jurnali- Direktör Ali Bey

36. Türkî-i Basit Akımının Öncüsü – Aydınlı Visali -15.y.y.

37. Türkî-i Basit Akımının En güçlü Temsilcileri – Edirneli Nazmi ve Tatavlalı Mahremi

39. Sebk-i Hindi Akımının En Güçlü Temsilcisi – Şeyh Galip-18.yy.

40. İlk fıkra yazarımız- Ahmet Rasim

İlk alfabemiz: Göktürk Alfabesi
İlk yazılı eser ve Türk adının geçtiği ilk Türkçe metin: Orhun Abideleri
İlk Türk yazarı: Yolluğ Tigin
Bilinen ilk Türk şairi : Aprınçur Tigin
İlk mesnevi, Türkçe yazılan ilk kitap, ilk siyasetnâme, ilk didaktik şiir örneğimiz ve aruzla yazılan ilk eserimiz: Kutadgu Bilig – Yusuf Has Hacip
İlk Türk dili sözlüğü : Divan-ı Lügati’t Türk – Kaşgarlı Mahmut
İlk Türkçe sözlük: Şemsettin Sami – Kamus-ı Türki
İlk Tezkire (biyografik eser) : Mecalisü’n Nefais – Ali Şir Nevâi
İlk hamse yazarı: Ali Şir Nevai
İlk hatıra kitabı : Babürşah /Babürname
İlk seyahatname : MİR’ATÜL MEMALİK / SEYDİ ALİ REİS
Tasavvuf konulu ilk şiirler ve tekke şiirinin babası : Divan- ı Hikmet Hoca Ahmet Yesevi
Fabl türü ilk eser: Harnâme – Şeyhi

İlk Türk destanı :Alp Er Tunga Destanı
Dünyanın bilinen ilk destanı: Sümerlerin Gılgamış Destanı
Dünyanın halen yaşayan, en büyük ve ilk Müslüman Türk Destanı:
Kırgızların Manas Destanı
İlk divan şairi: Hoca Dehhani
Şarkı nazım şeklini oluşturan: NEDİM
Divan Edebiyatında mahallileşme akımının temsilcisi: Nedim
Süslü nesrin ilk temsilcisi: Sinan Paşa
İlk bibliyografya: Keşfü’z Zünun /Katip Çelebi
İlk tarih ve coğrafya ansiklopedisi: Kamus’ul Âlam
Dünya Edebiyatında ilk önemli roman örneği Cervantes’in Don Kişot adlı eseridir.
İlk ROMAN çevirisi: Yusuf Kamil Paşa / Fenelon’dan Telemak /1859
Şiire ilk kez müstakil ad koyan şair: ŞİNASİ
İlk yerli roman: Şemsettin Sami / Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat 1872
İlk edebi roman: İntibah / Namık Kemal 1876
İlk tarihi roman : Namık Kemal / Cezmi , A. Mithat / Yeniçeri
İlk köy romanı : Nabizade Nazım / Karabibik
İlk realist roman : Recaizade Mahmut Ekrem / Araba Sevdası
İlk psikolojik roman: Mehmet Rauf / Eylül
İlk psikolojik roman denemesi: Zehra – Nabizâde Nazım
İlk gerçekçi (realist) romancı Romanları ile Halit Ziya Uşaklıgil
İlk kadın romancımız:Fatma Aliye Hanım – Muhaderat
En başarılı psikolojik roman yazarımız: P.Safa / 9.Hariciye Koğuşu
Kurtuluş savaşımızı doğrudan işleyen roman :Ateşten Gömlek
İlk naturalist eserimizin yazarı Nabizâde Nazım / Zehra
Batılı tekniğe uygun ilk roman : Halit Ziya Uşaklıgil / Aşk-ı Memnu

Dünya edebiyatındaki ilk hikayeci ve eseri: Boccaio Decameron Öyküleri
İlk öykü denemesi, Emin Nihat’ın Müsameretname adlı eseridir.
İlk hikâye örneği: Letaif-i Rivayet Ahmet Mithat Efendi(Kıssadan Hisse)
Batılı anlamda ilk hikayeler ( İlk Realist Hikayeler) : Sami Paşazade Sezai – Küçük Şeyler
İlk tiyatro çevirileri: Ahmet Vefik Paşa – Moliere’den
Batılı anlamda ilk tiyatro eseri : Şinasi – Şair Evlenmesi 1859
İlk şiir çevirisi: Şinasi Tercüme – i Manzume adlı eseri
İlk makale: Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi Şinasi
Noktalama işaretlerini ilk kez kullanan, ilk Türk gazeteci: Şinasi
Sahnelenen ilk tiyatro: Namık Kemal / Vatan Yahut Silistre
İlk Atasözleri (Folklor) Kitabı :Şinasi /Durub-i Emsal-ı Osmaniye
İlk resmi Türkçe gazete : Takvim –i Vakayi 1831
İlk yarı resmi gazete : Ceride-i Havadis 1840
İlk özel gazete : Tercüman-ı Ahval / Şinasi ile Agah Efendi 1860
İlk pastoral şiir: A.Hamit Tarhan /Sahra
İlk antolojisi: Ziya Paşa /Harabat
Kafiyesiz ilk şiir: Abdulhak Hamid Tahran – Validem
Aruzla ilk manzum tiyatro eseri yazan : A.Hamit / Eşber veya Sardanapal

Heceyle yazılan ilk manzum tiyatro eseri: A.Hamit / Nesteren
İlk mensur şiir örneklerini veren : Halit Ziya
Şiirde ilk defa Türk kelimesini kullanan :Mehmet Emin Yurdakul
İlk eleştiri, (batılı anlamda ilk eleştiri): Tahrib-i Harabat, Renan
Müdafaanamesi Namık Kemal
İlk özdeyiş örneklerini veren: Ali Bey / Lehçet’ül Hakayık
İlk mizah dergisi: Diyojen /Teodor Kasap
İlk fıkra yazarı: Ahmet Rasim
Batılı anlamda ilk hatıra : Namık Kemal – Magosa Hatıları
Batılı anlamda ilk gezi yazıları: Ahmet Mithat – Avrupa’da Bir Cevelan
İlk edebi bildiriyi yayımlayan topluluk: Fecr-i Ati
İlk Edebiyat tarihçimiz: Abdulhalim Memduh Efendi
Batı anlayışındaki ilk edebiyat tarihçimiz: Fuat Köprülü
Türkçe’nin ilk dil bilgisi kitabı: Süleyman Paşa / Sarf-ı Türki
Edebiyatımızda objektif eleştirinin nasıl olacağını ilk açıklayan: R. Mahmut Ekrem
Edebiyatımızdaki milli dönemin açılmasına öncülük eden: Mehmet Emin Yurdakul