Paragraf Yapısı ve Özellikleri
Abone Ol 

Paragraf Yapısı ve Özellikleri

Paragraf yapısı oluşturulurken belli bir plana ve düzene ihtiyaç vardır. Bu düze paragrafın giriş, gelişme ve sonuç bölümleri ile oluşturulur. PARAGRAFIN BÖLÜMLERİ Giriş Bölümü (Giriş cümlesi) Paragrafın içeriği hakkında ipuçları veren kapsamlı yargı ile başlar, yazar ele alacağı konuyu kısaca tanıtır. Paragrafın giriş cümlesi ilgi çekecek, merak uyandıracak bir özelliğe sahip olmalıdır. Tümdengelim (genelden özele)paragraflarında, […]

Paragraf yapısı oluşturulurken belli bir plana ve düzene ihtiyaç vardır. Bu düze paragrafın giriş, gelişme ve sonuç bölümleri ile oluşturulur.

PARAGRAFIN BÖLÜMLERİ

Giriş Bölümü (Giriş cümlesi)

Paragrafın içeriği hakkında ipuçları veren kapsamlı yargı ile başlar, yazar ele alacağı konuyu kısaca tanıtır. Paragrafın giriş cümlesi ilgi çekecek, merak uyandıracak bir özelliğe sahip olmalıdır.

Tümdengelim (genelden özele)paragraflarında, giriş cümlesi genellikle parçanın ana düşüncesini ortaya koyar; tümevarım (genelden özele) paragraflarda ise ana düşünce genellikle son cümlede verilir.

Paragrafın giriş cümlesi, “yani, çünkü, bundan dolayı, böylece, mesela” gibi ifadelerle başlamaz.

Gelişme Bölümü 

Giriş bölümünde ele alınan konuyu geliştirmek için; örnekleme, karşılaştırma, tanık gösterme, benzetme ya da alıntılama gibi düşünceyi geliştirme yollarından yararlanılır.

Giriş bölümünde ele alınan konular yardımcı düşüncelerle zenginleştirilir.

Sonuç Bölümü 

Paragrafta ele alınan konu hakkında çıkarımların, saptamaların yapıldığı bölümdür. Genellikle tek cümleden oluşan sonuç cümlelerinde “demek ki, sonuç olarak, kısaca, demek istiyorum ki,…” gibi sözlere yer verilebilir. Paragrafın ana düşüncesi sonuç bölümünde yer alabilir.

Örnek
Bizde eleştiri alanında bir acelecilik var. Diyelim ki bir eleştirmen, Türk edebiyatında yeni çıkmış bir kitapla ilgili eleştiri yazacak. Bunu yaparken bırakın o yazar hakkında eskiden çıkmış yazıları derleyip toplamayı, en son çıkan yazıları bile gözden geçirmiyor. Oysa bir kitap için eleştiri yazılacaksa daha önce yazılmış eleştirilerin incelenmesi, el altında bulundurulması ve yeri geldiğinde bunlara gönderme yapılması bile gerekir. (2003-ÖSS)

Paragraf yapısı incelendiğinde:

Bizde eleştiri alanında bir acelecilik var. (Giriş)

Diyelim ki bir eleştirmen, Türk edebiyatında yeni çıkmış bir kitapla ilgili eleştiri yazacak. Bunu yaparken bırakın o yazar hakkında eskiden çıkmış yazıları derleyip toplamayı, en son çıkan yazıları bile gözden geçirmiyor. (Gelişme)

Oysa bir kitap için eleştiri yazılacaksa daha önce yazılmış eleştirilerin incelenmesi, el altında bulundurulması ve yeri geldiğinde bunlara gönderme yapılması bile gerekir. (Sonuç)

Örnekte görüldüğü gibi paragraftaki cümleler birbirleriyle uyumlu bir bütünlük içerisindedir.

SORU TARZLARI

  • Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre hangisi gelmelidir?
  • Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense hangisi ikinci paragrafın ilk cümlesi olur?
  • Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır?
  • Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilebilir/ getirilemez?
  • …….. numaralanmış cümlelerden hangisine/hangisinden sonra ………….. cümlesinin gelmesi uygun olur?

PARAGRAF YAPISI – II

Paragrafı Düzenleme 

Paragrafı düzenleme sorularında yerleri değiştirilmiş cümlelerin bulunduğu paragraflar verilmektedir. Bu tür sorularda paragraf baştan sona dikkatlice okunmalı ve yanlış yerde olan cümle tespit edilmelidir.

Örnek

(I) Köy denince gözümüzün önüne yeşillikler içinde kuş yuvalarına benzeyen şen kulübeler gelirdi. (II) Ne var ki Taşlıca bütün hayallerimi altüst eden bir köydü. (III) Gittiğimiz köyün de böyle olacağını hayal ediyordum. (IV) Bu köy, bana, ilk bakışta hala, yer yer dumanları tüten bir yangın yeri gibi göründü. (V) Köyün içinde göze çarpan her şey yanmış, yıkılmış durumdaydı.

Yukarıdaki paragrafta anlam akışını düzeltmek için 2. cümle ile 3. cümle yer değiştirmeli.

Akışı Bozan Cümle

Paragrafın konusu tespit edilmeli, konunun farklı boyutuyla ilgili cümle kaldırılarak paragraf okunmalıdır.

Örnek ( 2016-YGS)

(I) XIX. yüzyılda dışarıdan gelebilecek herhangi bir salgın hastalık tehlikesine karşı karantina idaresi kurulmuş. (II) Karantina, İtalyancadan alınmış ve “kırk, kırklık, kırktan ibaret” anlamına gelen bir sözcük. (III) Salgın hastalık tehlikesine karşı İstanbul’dan sonra ikinci karantina idaresi 1840’ta İzmir’de kurulmuş. (IV) Önce gemiler İzmir Karantina İdaresinin bulunduğu sahilde kırk gün bekler ve yolcular barakalarda kalırmış.
(V) 1846’da Mithat Paşa Meslek Lisesinin yanındaki yerde bir karantina binası inşa edilmiş ve o günden sonra semtin adı Karantina olarak kayıtlara geçmiş. (VI) 1863’te Karantina İdaresi Urla’ya taşınsa da semt sakinleri arasında bu ismin kullanımı günümüze kadar devam etmiş.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi
düşüncenin akışını bozmaktadır?

A) II.       B) III.      C) IV.         D) V.           E) VI.

Paragrafı İkiye Bölme

Bu tip sorularda iki farklı konu ya da iki farklı düşünce aranmalıdır. Bağlayıcı ifadelere dikkat edilmelidir.

Örnek ( 2016-YGS)

(I) Hikâye etme ve masal anlatma, Doğu kültüründe önemli bir yere sahiptir. (II) Yakın Doğu ve Orta Doğu ülkelerinin halk edebiyatları; efsane, hikâye ve masallarının çokluğuyla bunu ispatlar. (III) Bunların derlenmesiyle oluşturulmuş kitaplar da birçok ailenin kütüphanesinde bulunur. (IV) Olağanüstü ögelerin, hikâyelerde önemli bir yer tuttuğu inkâr edilemez. (V) Ama Türkler, Orta Asya bozkırlarında yaşadıklarını
hikâye, masal ve efsane olarak İslam dünyasına taşımıştır. (VI) İşte bu nedenle Türk edebiyatında hikâyenin, başlangıçtan itibaren daha “gerçekçi” bir söyleyiş kazandığı görülür.

Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf hangi cümleyle başlar?

A) II.       B) III.      C) IV.         D) V.           E) VI.

2. cümlede bunu; 3. cümlede bunların; 5. cümlede ama; 6. cümlede işte bu nedenle sözcükleri kullanıldığı için ilk cümle olamazlar. Bu nedenle cevap 4. cümledir.

Sosyal Medyada Paylaşın:

BİRDE BUNLARA BAKIN

Düşüncelerinizi bizimle paylaşırmısınız ?

  • ÇOK OKUNAN
  • YENİ
  • YORUM