Dede Korkut Hikayeleri
✔ Dede korkut hikayeleri,destan döneminden halk hikayeciliği dönemine geçişin ilk örneği olarak kabul edilir.
✔ 12 hikâyeyi içine alır. Eserin asıl adı Kitab-ı Dedem Korkud Alâ Lisân-ı Tâife-i Oğuzân’dır. (Oğuzların diliyle Dedem Korkut’un kitabı).
✔ Eserin iki önemli yazması bulunmakta olup bunlar Almanya’nın Dresden şehrinde ve Vatikan’dadır.
✔ Eser, Akkoyunluların egemen olduğu Kuzeydoğu Anadolu bölgesinden XIV yüzyıl sonlarında veya XV. Yüzyıl başlarında halk ağzından derlenerek yazıya geçirilmiştir.
✔ Türk edebiyatının ilk ürünlerinden olan Dede Korkut Hikayeleri Oğuzların, Kafkasya ve Azerbaycan yörelerindeki yerleşme yurt kurumu uğraşlarını ve akınlarını; komşuları olan Rum, Ermeni ve Gürcü devlet veya beyliklerle yaptıkları savaşları; bazılarında kendi iç mücadelelerini; bazılarında da
tabiatüstü varlıklara karşı giriştikleri mücadeleleri konu alır.
✔ Oğuz boylarının çeşitli kahramanlık öyküleri,akıncıların töreleri ve gelenekleri doğal çevre içinde hikaye edilmektedir.
✔ Dede Korkut Hikayeleri yer yer şiir biçiminde yer yer düzyazı biçiminde yazıya geçirilmiştir.
✔ Hikâyelerin nazım ve nesir karışık yazılmaları, kısa olmaları, ayrıntılar üzerinde durmamaları bakımlarından da halk hikayesi karakteri taşıdığı görülmektedir.
✔ Dede Korkut Hikayeleri, Arapça ve Farsçada geçen dini kavramlar dışında Türkçenin seçkin örnekleri arasında yerini alır.
✔ Hikayelerde cümle içi kafiyeler, cümle sonlarındaki seciler, deyimler dikkatini çeker.
✔ Dede korkut Hikayelerinin besmele ile başlayan giriş yazısında, Dede Korkut veya Korkut Ata diye anılan bir kişiden söz edilir, bunun ağzından deyişler ve atasözleri nakledilir. Sonra da zaman zaman Dede Korkut ismi olaylar içinde veya anlatılan şeylerin sonunda ortaya çıkar,olayları tatlıya bağlar, öğütler verir,dua eder,sözü bitirir. Bu yüzden de bu kitabın anlatıcısı olarak kabul edilir.
Dede Korkut Hikayelerinin Özellikleri
- Hikayelerde olaylar nesirle, kahramanların duygu ve düşünceleri nazımla dile getirilmiştir.
- Hikayelerde arı bir dil kullanılmış, olağanüstü olaylara yer verilmiştir. Türkçenin canlı ve doğal anlatım güzelliğini hikayelerde ses tekrarları da sıkça yer almaktadır.
- Dede Korkut’un Türkler arasında, ağızdan ağıza ,dilden dile dolaşan hikayeleri XV.yüzyılda Akkoyunlar Dönemi’nde Dede Korkut kitabı adı ile bir kitapta toplanmış, böylelikle sözden yazıya dökülmüştür.
- Bu hikayeler; Türk ruhu, düşüncesi, kültürü ve hayat tarzına ışık tutar.
- Dede Korkut; Oğuz Türklerini onların inanışlarını, yaşayışlarını, gelenek ve göreneklerini, yiğitliklerini, sağlam karakteri ve ahlakını, ruh enginliğini saf ,arı, duru bir Türkçe ile dile getirir.
- Dede Korkut kahramanlara, iyiliği ve doğruluğu öğütler. Güçsüzlerin, çaresizlerin, her zaman yanındadır. Türk milletinin birlik ve beraberliğine, milli dayanışmayı ön plana çıkartır.
