Epiktetos Kimdir? Kölelikten Filozofluğa

Epiktetos Kimdir? Kölelikten Filozofluğa… “Kendisinin efendisi olmayan hiç kimse Özgür değildir.”

Epiktetos (MS 55 – 135)

Yunan stoacı filozof. , MS 55 yılı civarı bugün Pamukkale olarak bilinen Roma İmparatorluğu’nun bir şehri Hierapolis’te doğdu. Gençlik yıllarını Roma’da Epapheoditus’un kölesi olarak geçirdi. Köle olarak bile Epiktetos zamanını oldukça verimli kullandı, Musonius Rufus’un gözetiminde stoacı felsefeyle uğraştı. İmparator Neron’un ölümünden bir süre sonra azat edilmiştir.

Roma’da felsefe okuma imkanını bulmuş, kölelikten kurtulunca felsefe öğretmenliği yapmış, 90–94 yıllarında Roma imparatoru Domitianus bütün filozofları yurdundan kovunca, Nikopolis’e gitmiş orada Stoik felsefe ilkelerini öğretmeye başlamıştır. Yokopolis’te yokluk içinde yaşamış ve burada ölmüştür.

Neron’un azatlı kölesi Epaphroditos’un kölesiyken derslerini izlediği stoacılardan etkilendi. Efendisinin ona işkence ederken ayağını burduğu sırada yalnızca “kıracaksınız” dediği, biraz sonra bacağı kırılınca da “ben demedim mi?” diye sözünü tamamladığı söylenir. Efendisi ölünce özgürlüğünü kazandıysa da köle, tutsak anlamına gelen adını değiştirmedi.

İyi yürekli bir insan olarak tanınmıştır, özellikle çocuklara karşı merhametli, hayırsever ve mütevazı bir kişiliği olduğu söylenmektedir. Stoacılığı benimseyerek, insanın kaderini Tanrının ilahi bir hediyesi ve tasarımı olarak görüp ona teslim olması gerektiğini öğretmiştir. Epiktetos, felsefesini yazmamıştır, ancak Nicopolis’teki okulundan bir öğrenci olan Flavius Arrianus, Epiktetos’un ders anlatımlarını temel alan sekiz kitap derlemiştir. 

Etkilendiği kişiler: Sokrates, Diyojen, Kıbrıslı Zenon, Gaius Musonius Rufus, Hrisippos, Hipokrat, Kleantes

“Daha fazla Genel Kültür – Sanat bilgileri için https://www.zovovo.com/kultur/  sayfasına göz atabilirsiniz”

Epiktetos’un felsefesinin ana hatları kısaca şöyledir:

Tanrı’ya güvenmek, vicdanın sesini dinlemek ve insanların kardeşçe yaşamaları esasına dayanmaktadır.

“Bu hayat denen ziyafetin tadını çıkarmaya bak.”

Epiktetos

Hayatta hiçbir şeye sahip olmamayı amaç edinmiş, bütün maddi ve manevi bağımlılıklardan uzak duran Epiktetos’un hayatın tadını çıkartın demiş olması şaşırtıcı gelebilir. Ama şüphesiz buna başka pencereden bakmış ve öğrencilerine öğütlerini bu doğrultuda vermiştir.

“Anı yaşa. Detaylarına dikkat et. Karşındaki kişiye cevap ver, o an yapman gerekenleri yap ve karşılaştığın zorluklarla mücadele et. Kaçma. Gerçekten yaşamak zamanıdır: İçinde olduğun anı tam olarak yaşamak zamanı.”

Epiktetos için, insanın yaşanan ana ve çevresine tüm dikkatini vermesi, bunların en üst seviyede algılanması ve anlamlandırılması demekti. Ve tabii ki mücadele de onun için yaşamın ta kendisiydi.

Kaynak: Epiktetos / Destek Yayınları / Aslı Perker