Kibir Nedir ? Kibir Alametleri Nelerdir?

Bu hafta yazıma çok sevdiğim ve benim için çok büyük bir ders niteliği taşıyan bir kıssadan hisse ile başlamak istiyorum.

Fatih Sultan Mehmet Han İstanbul’u fethettiği zaman hocası Akşemseddin Hz.’ne Cuma namazını Ayasofya’da kılmak istediğini ve hocasının kendisine imam olmasını istediğini söyler.

Ayasofya’yı cami yapmak için seferber olunur. Cuma gününe cami yetiştirilir, cemaat namaza başladığı sırada Fatih Sultan Mehmet Han abdest ihtiyacı duyar. Sultan ne yapacağını şaşırır. Abdestsiz namaz kılınmaz. Abdest almaya çıksa izdiham olacak. Ya Rabbi ben ne yapayım şimdi derken, yanındaki Şeyh Efendi vaziyeti anlar, cübbesini açar ”buradan abdest al” der. Sultan bakar ki çeşme var, su var. Acele olarak abdestini alır ve imama yetişir.

Ertesi gün Sultan, Hocası Akşemseddin Hz.’ni ziyarete gider. Ayrılırken ”Hocam bir dua buyrun” der. O da ”Allah iman selameti versin” der.

Daha uzun bir dua bekleyen Sultan şaşırıp kalır.
Hocası sorar; ”Ne oldu beğenmedin mi?”
”Bu kadar mı efendim” der sultan.

Hoca cevap verir; ”Evladım yetmez mi? En kıymetli dua budur. Dün sana cübbesini açıp abdest aldıran Şeyh, bir saat önce öldü ama imansız gitti. Çünkü bu kerametten dolayı ona KİBİR geldi…

Kibir Nedir?

KİBİR: Sözlükteki anlamı itibariyle; kendini herkesten üstün tutmak, büyüklenmek demektir…

Ancak yaratılan her canlıdan ve her şeyden üstün olan var zaten. Biz O‘na Yaratan diyoruz. Peki ya sendeki bu büyüklenme neden? işte biz ona da kibir diyoruz… Tevazuunun tam karşıtı.

Peki, bunu kendinde nasıl anlaya bilirsin? Kibirli olup olmadığın kanısına nasıl varabilirsin?

Gelin şimdi kendimizi, bu anlatacağım 15 maddede değerlendirelim;

Kibir Alametleri Nelerdir?

1. Soru soramamak kibirden kaynaklanır. Kişi soru sorduğunda başkalarının onun bir şey bilmediği düşüncesine kapılacağını sanır.

2. Kendisinden üst konumdaki amirinden sırf üst konumda olduğundan gurur yaparak izin vb. istemeye çekinir.

3. Misafir olarak bulunduğu bir yerde, imamlığa layık birçok kişi varken ev sahibinin müsaadesini almadan kendisini imamlığa layık görmek.

4. Bir toplantıda, daima kendisinin konuşup diğer kişilerin itirazsız bir şekilde dinlemelerini istemek.

5. Arkadaşlarına, bir şeyler bildiğini ispatlamak için her fırsatta bir şeyler anlatmaya çalışmak.

6. Yaşına bakılmaksızın herkesin birbirine abi demesi adet haline gelmiş bir yerlerde abi diyememek sadece ismi ile ”Ali Bey, Osman Bey vb.” diye hitap ermek.

7. Övülmekten hoşlanmak. Kendi hatasını da yüzüne söyleyene teşekkür edememek.

8. Vesvese etmek te kibirden olabilir. Kendini daha bilgili zannedip herkesin yanlış yaptığını düşünmek.

9. Baş olmak istemek, en önde olmak istemek, emir vermeyi sevmek.

10. İnsanların, yanına gitmekten veya bir şey sormaktan çekiniyorlarsa bu da kibir alametidir.

11. Kendisi tevazuu olsun diye bu aciz, bu fakir, bu günahkar der. Ancak kendisi telkin edilince sinirleniverir.

12. Başkalarının kusurlarını söyleyerek kendisinin öyle olmadığını bildirmek. Herkese sıkıntı verip üzmek, birini diğerine şikayet etmek.

13. Tövbeyi geckitirmek, namaz kılmamak.

14. Tartışma sonunda hakkını helal et denildiğinde helal etmemek ve hala haklı olduğunu savunmak.

15. Birisine yol tarifi sormaktan çekinmek, yol tarifi sorarak bilememesinden dolayı ayıplanma kınanma korkusundan ileri gelir.

Kur’ân’da TEKEBBÜR ve İSTİKBAR kelimeleri de kibir anlamında kullanılmıştır. Kibirli kimselere mütekebbir, müstekbir denilir. Kibir, Kur’ân’da yasaklanmış, kibirli kimseleri Allah’ın sevmediği belirtilmiştir.

Kibiri ve kibirli kimseleri yeren âyetlerden bazısı şunlardır:

“…Doğrusu Allah böbürlenerek küstahça davrananları sevmez” (Nisâ, 4/36),
“…O’na kulluk yapmaktan vazgeçecek kadar gurura kapılanlar ve küstahça böbürlenenler (bilsinler ki Hesap Günü) Allah hepsini kendi katında toplayacaktır.” (Nisâ, 4/172),
“…içinde ebedi kalmak üzere cehennemin kapılarından girin. Kibirlenenlerin yeri ne kötüdür.” (Nahl, 16/29),
“Allah her kibirli zorbanın kalbini böyle mühürler.” (Mümin, 40/35)

Hz. Peygamber’in de kibirle ilgili Hadisleri vardır:

“… Cehennemlikleri haber vereyim mi? Onlar kaba, katı kalpli, insanlara iyiliği dokunmayan ve kibirli kimselerdir.” (Buhârî, Tefsîr, 68, Edeb, 61, Eyman, 9).
“Kalbinde zerre kadar kibir bulunan cennete giremez.” (Müslim, İmân, 147-149; Ebû Dâvûd, Libas, 26; Tirmizî, Birr, 61.)

Şeklindeki sözleriyle gerçek bir mü’minin kibirli olamayacağını ifade etmiştir. Kibirli kimse, rûhen sağlıklı bir yapıya sahip değildir. Zayıf ve âciz bir varlık olduğu bilincinde olan bir kimse ne Allah’a ne de insanlara karşı büyüklenme duygusuna kapılamaz.

Rabbim cümlemizi Kibir hastalığından son nefeste imansız gitmekten muhafaza eylesin, cümlemize iman selameti versin… İnşaallah…

Tolga Özşahin / Kibir Nedir? Kibir Alametleri Nelerdir?