Arkadaşlar merhaba bugün hepimizin ilgisini çekecek oldukça tatlı , lezzetli bir konu ile sizlerleyim . Haftanın konusu Türk halkının çikolata ile tanışması . Yani ülkemizde kurulan “ilk çikolata fabrikası”ndan bahsedeceğim . Günümüzde çoğumuzun çikolatasız bir hayat düşünemediğini var sayarsak bizden birkaç nesil önceki atalarımız çikolatanın ç’sinden bile haberdar değildi .
Çikolatayı hem tablet halde hem içecek halinde olmak üzere pek çok tatlı yapımında günlük olarak tükettiğimiz düşünülürse yakın tarihte hayatımıza girmiş olması çok şaşırtıcı değil mi ? 🍫🍫🍫
Çikolata nedir ?
Sanayi ürünü olarak kabul ettiğimiz çikolatanın hammaddesi kakao bitkisidir . Türdeş olarak kahve çekirdekleri ile benzerlik gösterir. Kakaonun ana vatanı, Amerika Kıtası’nın farklı bölgeleri. Tabi bölge bölge farklı türde yetişen kakao bitkisi tüketiciye farklı lezzetler sunuyor. Bizim bildiğimiz kakao ise sade tüketilemez şeklinde acı . Ancak şekerle birlikte işlenerek tatlılara lezzet katmak için kullanılan kakao bir besin olarak karşımıza çıkar . ( Kanımca baharat sayılabilir. Ancak öyle bir bilgiye rastlamadım .) Yani kısaca çikolata kakao bitkisinin işlenmiş halidir. Tek başına kakaonun acı bir besin olduğunu düşünürsek süt tozu ve glikoz ile vazgeçilmez bir lezzet haline getirilmiştir.
Çikolatanın Tarihsel Evrimi
Nerden nereye çikolata .
Bir önceki yazımda da İspanyolların , Amerikan yerlilerinden olan İnkalar’ı nasıl ele geçirdiğini ve oranın zenginliğini de Avrupa’ya taşıdığını anlatmıştım . Bu zenginlikler madeni olduğu kadar o coğrafyaya ait bitki hayvan türlerini de kapsıyor. ( Hatırlamak isteyenlere önce postun linki . ) https://www.biriktirdiklerim.com/2020/06/inka-imparatorlugu-nun-yikilisi/
İnka kültüründe kakao
Tarım ve madencilikte ileri seviyede olduğu bilinen İnkalar içinde çikolataya günümüzde verilen değerden daha fazla değer verdiğini kutsal bir bitki olarak görmelerinden anlayabiliriz. Kakao ağacına o kadar değer vermişlerdir ki cennette yetişen “iyilik ağacının” yeryüzü temsilcisi olarak anlam atfetmişlerdir Ayrıca ticarette para kullanmayan İnkalar , alışverişte kakao tanelerini kullandılar. İnkalardaki tüketimi de sıcak çikolata şeklindedir . Hatta sunumunda özellikle altın cupları tercih etmeleri de verdikleri değerin göstergesi niteliğindedir .
Osmanlı’ da çikolata kültürü
16. Yüzyıl’da Osmanlı yükselişe geçe dursun Avrupa’da bu denli bir dönüşüm halindeydi . Çikolatanın Osmanlı Devleti’ne gelişi ise 17. Yüzyılda İtalyan bir seyyahın toz halinde çikolata hediye etmesiyle başlar . Osmanlı saray mutfağına girişi günümüzdeki tablet çikolata olarak değil de sıcak çikolata şeklindedir. Sarayda ise çok değer görmüş ancak sadece saray mutfağının özel davetlerinde kendisine yer bulabilmiştir. Bunda etken bizim coğrafyamızda yetişmeye elverişli olmadığından ülkeye gelişinin maliyetli olması olarak düşünülebilir.
Türkiye’nin ilk çikolata fabrikası
Sanayi İnkılabıyla beraber sıcak çikolata formundan çıkartılıp katı çikolata olarak imal edilmeye başlanmış ve İngiltere üzerinden yayılış göstermiştir. Türkiye’de üretimi de Cumhuriyet’in n ilk yıllarına tekabül eder. Sanayi alanında başlatılan fabrikalaşma ile çikolata da üretilerek halk ile buluşturuldu. Türkiye’nin ilk çikolata fabrikası 1927 yılında İstanbul Feriköy’de Henri Nestle tarafından açıldı. Günlük üretim kapasitesi 500 kilo olan kalıp çikolata üretimi ile halk arasında çok talep gördü.
Günümüzde de içeriğindeki kakao , kakao yağı ve süt tozu gibi malzemelerin oranına bağlı pek çok çikolata türü tüketim kültürü olarak hayatımızın baş köşesinde . Özellikle sağlığa da pek çok faydası olarak düşünülen bitter çikolata tüketimi yaygınlaşmıştır .
Benim favori çikolatam beyaz çikolata, favori tatlım da çikolatalı sufle :) Sufle demişken önceki postlarımdan olan “sufle tarihi ve tarifini” de sizlere bırakıyorum. Sevgiler …
Kaynak : Çikolatanın Yerel Tarihi , Saadet Özen
Tüfek , Mikrop ve Çelik , Jared Diamond https://www.cikolatam.com/dunyada-ve-turkiyede-cikolata/
